Kedilerde hipertiroidizm genellikle tiroid bezindeki iyi huylu bir tümörden kaynaklanan bir hastalıktır. Bu tümör, tiroid hormonu olan tiroksini aşırı üretmeye neden olur. Bu tiroid hormonunun temel fonksiyonlarından biri, bir hayvanın metabolizmasını düzenlemektir.
Tiroid hormonu fazlalığına sahip kedilerin metabolik hızı önemli ölçüde artar, bu da onların aşırı bir iştahları olmasına rağmen kilo kaybetmelerine yol açar. Diğer semptomlar arasında anksiyete, kusma, ishal, artmış susama ve idrara çıkma bulunabilir.
Bu aşırı hormon seviyeleri, bir kedinin vücudunu sürekli olarak aşırı çalışmaya iter, bu da genellikle yüksek tansiyon ve hipertrofik kardiyomiyopati adı verilen bir kalp hastalığına yol açar.
İşte kedilerde hipertiroidizm hakkında bilmeniz gereken her şey, belirtileri fark edebilmeniz ve kediyi mümkün olan en kısa sürede bir tedavi planına koyabilmeniz için.
Sayfa İçindekiler
Kedilerde Hipertiroidizm Ne Kadar Yaygındır?
Hipertiroidizm için bilinen genetik bir yatkınlık yoktur, ancak kedilerde oldukça yaygındır.
Aslında, hipertiroidizm kedilerde en yaygın hormonal (endokrin) hastalıktır ve genellikle orta yaşlı ve yaşlı kedilerde görülür.
Teşhis yaş ortalaması yaklaşık olarak 13 yaşındadır. Olası yaş aralığı 4-20 yıldır, ancak genç hipertiroid kedileri görmek çok nadirdir.
Kedi Tiroid Bezi Ne İşe Yarar?
Kedilerde tiroid bezinin iki bölümü vardır, her biri trakeanın (hava borusu) altında, larinksin (ses kutusu) hemen altında bulunur.
Tiroid bezleri çeşitli hormonlar üretir (çoğunlukla tiroksin veya T4). Bu tiroid hormonları birçok kedinin vücut süreçlerini etkiler:
- Vücut sıcaklığını düzenleme
- Yağ ve karbonhidrat metabolizması
- Kilo alma ve kaybı
- Kalp atış hızı ve kalp debisi
- Sinir sistemi fonksiyonu
- Genç hayvanlarda büyüme ve beyin gelişimi
- Üreme
- Kas tonusu
- Cilt durumu
Kedilerde Hipertiroidizm Belirtileri
İşte kedilerde hipertiroidizmin başlıca belirtileri:
- Kilo kaybı,
- Artan iştah (aşırı),
- Bakımsız görünüm,
- Zayıf vücut durumu,
- Kusma,
- İshal,
- Normalden daha fazla içme (polidipsi),
- Normalden daha fazla idrara çıkma (poliüri),
- Hızlı nefes alma (takipne),
- Nefes almada zorluk (dispne),
- Kalp üfürümü; hızlı kalp atışı; “gallup ritmi” adı verilen anormal kalp atışı,
- Hiperaktivite/rahatsızlık,
- Agresyon,
- Tiroid bezinin büyümesi.
Hipertiroidizm olan kedilerin %10’undan azı, iştahsızlık, iştah kaybı, depresyon ve zayıflık gibi atipik belirtiler gösterir.
Kedileri Hipertiroid Yapan Nedir?
Tiroid nodüllerinin aşırı çalışması (tiroid nodüllerinin hipofiz bezinin kontrolü dışında aşırı tiroid hormonları üretmesi) hipertiroidizme neden olur.
Bazı raporlar, kedilerde hipertiroidizmi bazı balık aromalı konserve gıda diyetleri ile ilişkilendirmiştir.
Araştırmalar, bazı mobilya ve halılarda kullanılan ve ev tozunda dolaşan alev geciktirici kimyasalların (PBDE’ler) kedilerde hipertiroidizme yol açabileceğini göstermiştir.
Yaşın ilerlemesi riski arttırır.
Veterinerler Kedilerde Hipertiroidizmi Nasıl Test Ederler?
Veterinerler, genellikle hipertiroidizmi teşhis etmek için kandaki tiroid hormonu seviyelerini (toplam T4 veya TT4) yüksek bulur ve tipik belirtilerle birlikte değerlendirirler.
Ancak bazı durumlarda kedinizin T4 seviyeleri normal aralıkta olabilir, bu da hipertiroidizm teşhisini zorlaştırabilir. Bu özellikle hastalığın erken evrelerinde geçerlidir.
Eğer kediniz hipertiroidizmin belirtilerini gösteriyorsa ancak kan testleri kesin sonuç vermiyorsa, veterinerinizden ileri kan testleri için veya tiroid taraması için yönlendirme istemeniz gerekebilir.
Hipertiroidizmin belirtileri, aynı zamanda kronik böbrek yetmezliği, diabetes mellitus, kronik karaciğer hastalığı ve kanserle (özellikle intestinal lenfoma) örtüşebilir. Bu hastalıklar, rutin laboratuvar bulguları ve tiroid fonksiyon testleri temelinde dışlanabilir. Veterineriniz güvenilir bir teşhis koymak için çeşitli testler yapacaktır.
Kedilerde hipertiroidizmle birlikte sıkça böbrek hastalığı teşhis edilir. Her iki hastalığı da yaşayan kediler, her ikisine de tedaviye ihtiyaç duyabilir ve hipertiroidizmli bir kedinin böbrek hastalığı teşhisi, kedinin prognozunu etkileyebilir.
Hipertiroid Kedilerin Tedavisi
Altın standart tedavi, hipertiroidizmi çoğu vakada iyileştirebilen radyoaktif iyot (I131) tedavisidir. Radyoaktif iyot tedavisi finansal nedenler veya kedinin genel sağlığı nedeniyle bir seçenek değilse, günlük ilaç (metimazol) veya düşük iyotlu bir diyet uygulamak iyi seçeneklerdir.
1) Radyoaktif İyot Tedavisi
Radyoaktif iyot tedavisi veya I131 tedavisi, tiroid bezindeki hastalıklı dokuyu öldürmek için radyoaktif iyot kullanır. I131 tedavisi gören çoğu kedi bir tedavi ile hastalıktan kurtulur. Kedinin tiroid seviyeleri tedaviden sonra izlenir. Nadir durumlarda ikinci bir tedavi gerekebilir. Tedaviden sonra hipotiroidizm nadir görülse de olabilir ve günlük tiroid ilacı ile yönetilebilir.
Radyoaktif iyotun kullanımı, tedavi kendisi radyoaktif olduğu için sınırlı bir tıbbi tesisle sınırlıdır. Hangi eyalette yaşadığınıza ve yerel yönergelerin ne olduğuna bağlı olarak, kediniz radyoaktif ilaçla tedavi edildikten sonra evine dönmek için birkaç gün ila birkaç hafta boyunca hastaneye yatırılması gerekebilir.
Kedinizi eve getirdikten sonra da dikkatli olunmalıdır. Veterineriniz, radyoaktif maddeye maruz kalma riskinizi azaltmak için belirli talimatlar verecek, bu muhtemelen kullanılmış kedi kumuyla bir süre saklamayı ve daha sonra çöpe atmaya geçmeden önce kapalı bir kapta depolamayı içerecektir.
2) Tiroid Bezinin Cerrahi Olarak Çıkarılması
Hastalıklı tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması başka bir potansiyel tedavidir. I131 tedavisi gibi cerrahi tedavi iyileştiricidir, ancak bu kediler aynı zamanda hipotiroidizm açısından izlenmelidir.
Hastalıklı tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması, sadece bir tiroid bezinin etkilendiği durumlarda yapılması en iyisidir, çünkü her ikisinin de çıkarılması hipotiroidizme neden olabilir. Hastalıklı tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılmasının ardından kalan tiroid bezinin ardışık olarak aşırı aktif hale gelmesi başka bir komplikasyon olabilir.
3) Metimazol İlaç
Kedinize metimazol adlı bir ilaç vermek muhtemelen en yaygın tedavi seçimidir. Bu, ağızdan hap formunda uygulanan bir ilaçtır veya bir bileşim eczanesi tarafından kedinizin kulağına uygulanabilen bir transdermal jel formunda formüle edilebilir. Metimazol, kedinizin klinik belirtilerini stabilize etmek için radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi öncesinde genellikle verilir.
Metimazol, hipertiroidizmin belirtilerini kontrol etmede etkilidir. Ancak hastalığı tedavi etmez – kediniz yaşamının geri kalanında ilacı almak zorunda kalacaktır. Bir kedi teşhis sırasında gençse (10 yaş altı) ve temel hastalıkları yoksa, metimazolün ömür boyu maliyeti cerrahi veya radyoaktif iyotu aşabilir.
Metimazol, bazı kedilerde nadir ama önemli yan etkilere sahiptir, bu nedenle veterinerinizle düzenli kontrol randevuları yapmaya ve bunlara uymaya özen göstermelisiniz.
4) İyot Sınırlı Diyet
İyotu sınırlayan bir diyet uygulamak, kedilerde hipertiroidizmin tedavisi için daha yeni bir alternatiftir. Metimazol tedavisi gibi bu alternatif iyileştirici değildir ve kediniz ömür boyu tedaviye ihtiyaç duyacaktır.
Bu diyet mutlaka verilmelidir. Bu diyetteki hipertiroid kediye, hiçbir şekilde atıştırmak, başka kedi maması veya insan yiyeceği verilmemelidir. Evdeki diğer kediler bu yiyeceği yiyebilir, ancak bunlara yeterli iyot sağlamak için yaşlarına ve sağlıklarına uygun bir kedi maması ile desteklenmelidir.
Hipertiroid Kediler İçin Takip Bakımı
Tedavi başladıktan sonra, veterineriniz tedavinin ilk üç ayında her iki ila üç haftada bir kedinizi yeniden muayene etmek için tam bir kan sayımı yapacaktır, T4’ünü kontrol etmek için. Tedavi, sonuçlara göre ayarlanacaktır, örneğin T4 konsantrasyonunu düşük-normal aralıkta tutmak için metimazol dozunu değiştirmek gibi.
Eğer kediniz ameliyat geçirmişse, özellikle tiroid bezinin çıkarılması, veterineriniz kedinizin fiziksel iyileşmesini yakından gözlemlemek isteyecektir. Ameliyat sonrası dönemde düşük kan kalsiyum seviyeleri gelişimi veya ses kutusunun felci gibi komplikasyonlara karşı dikkatli olunması gereken durumlar arasındadır.
Veterineriniz ayrıca ameliyat sonrası ilk haftada ve daha sonraki üç ila altı ayda kedinizin tiroid hormon seviyelerini ölçecek ve tiroid bezi aşırı aktivitesinin tekrarlamasını kontrol etmek için gerektiğinde tedavi ayarlamaları yapacaktır.
Kedilerde Hipertiroidizm’in Yıllara Göre Araştırma ve Gelişmeleri
Kedilerde hipertiroidizm, tiroid bezinin aşırı aktivitesi sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Bu durum genellikle tiroid bezindeki iyi huylu tümörlerden kaynaklanır. İşte bu konuda yapılan araştırmaların kronolojik sırayla öne çıkan bulguları:
Tiroksin Hormonu ve Metabolizma İlişkisi (1970’ler): Kedilerde hipertiroidizmin temelinde yatan nedenlerden biri, tiroid bezinin aşırı tiroksin hormonu üretmesidir. Bu hormonun metabolizma üzerindeki etkilerini anlamak için yapılan erken çalışmalar, hastalığın kökenlerini açıklamada ilk adımları attı.
Belirtiler ve Klinik Bulguların İncelenmesi (1980’ler): Hipertiroidizmin belirtileri, aşırı iştah, kilo kaybı, anksiyete, kusma ve ishal gibi faktörleri içerir. Bu belirtilerin kedilerde nasıl ortaya çıktığını ve hastalığın klinik teşhisinde kullanılabileceğini anlamak adına yapılan kapsamlı gözlemler, veterinerlerin teşhis sürecini etkileyen önemli bilgiler sağladı.
Tiroid Fonksiyon Testleri ve Teşhis Yöntemleri (1990’lar): Veteriner hekimler, hipertiroidizmi teşhis etmek için gelişmiş tiroid fonksiyon testlerini benimsemeye başladılar. Bu testler, kandaki tiroid hormonu seviyelerini belirleyerek hastalığın varlığını doğrulamada ve şiddetini değerlendirmede kilit bir rol oynadı.
Böbrek Hastalığıyla İlişki (2000’ler): Yapılan araştırmalar, hipertiroidizmin sıkça böbrek hastalığı ile birlikte görüldüğünü gösterdi. Bu bağlantı, kedilerde hem hipertiroidizmin hem de böbrek sorunlarının aynı anda nasıl tedavi edilebileceği konusunda yeni stratejilerin geliştirilmesine olanak tanıdı.
Tedavi Yöntemlerindeki Gelişmeler (2010’lar): Hipertiroidizmin tedavisinde radyoaktif iyot, cerrahi ve ilaç tedavisi gibi seçenekler mevcuttur. 2010’lu yıllarda yapılan çalışmalar, her bir tedavi yönteminin etkinliğini ve yan etkilerini değerlendirdi. Bu dönem, radyoaktif iyot tedavisinin özellikle yaygın olarak tercih edilen bir yöntem haline gelmesine tanıklık etti.
İyot Sınırlı Diyetin Rolü (2020’ler): Son yıllarda, kedilerde hipertiroidizmin tedavisinde iyot sınırlı diyetin potansiyeli üzerine odaklanan araştırmalar yapıldı. Bu diyetin, geleneksel tedavi yöntemlerine bir alternatif olarak nasıl kullanılabileceği ve tedavi sürecine nasıl katkıda bulunabileceği konusundaki bilgiler, veteriner pratiğinde yeni bir perspektif sunmaktadır.
İlginizi Çekebilir
Kedilerde Lösemi Virüsü Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Kedilerde FIV Hastalığı Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Kedilerde Şeker Hastalığı (Diyabet) Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Kedilerde Kanser Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Kedilerde Kulak Enfeksiyonu Belirtileri & Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Kedilerde Kronik Böbrek Hastalığı: Belirtileri ve Tedavisi
Kedilerde En Sık Görülen 3 Diş Hastalığı ve Tedavisi
Kedilerde Obezitenin Tehlikeleri ve Önlenmesi: Uzman Tavsiyeleri
Kedilerde Pankreas İltihabı (Pankreatit) Belirtileri ve Tedavisi
Kedilerde hipertriodizmi nasıl teşhis edilir?
Veterinerler genellikle kandaki tiroid hormonu seviyelerini test eder ve belirtilerle birlikte değerlendirme yapar.
Hipertriodizmin ana nedeni nedir?
Genellikle tiroid bezindeki iyi huylu tümörler, kedilerde hipertriodizmin temel sebebini oluşturur.
Kedim hipertriodizme karşı risk altında mı?
Yaşlı kedilerde daha sık görülse de, hipertriodizm her yaşta kediyi etkileyebilir.
Hangi belirtiler kedilerde hipertriodizmi gösterebilir?
Aşırı iştah, kilo kaybı, anksiyete, kusma, ishal ve artan susama/İdrarla çıkma belirtiler arasında yer alır.
Kedim hipertriodizme yakalanırsa nasıl tedavi edilir?
Radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi veya metimazol gibi ilaçlar yaygın tedavi yöntemleridir.
Hipertriodizmle birlikte kedilerde sık görülen başka hastalıklar nelerdir?
Kronik böbrek yetmezliği, diabetes mellitus, karaciğer hastalığı ve intestinal lenfoma gibi hastalıklar sıklıkla örtüşebilir.
İyot sınırlı diyet, kedilerde hipertriodizmi nasıl etkiler?
Bu diyet, iyot alımını azaltarak hipertriodizmin etkilerini kontrol etmeye yardımcı olabilir.
Hipertriodizm teşhisi için yapılan testler nelerdir?
Genellikle total T4 veya TT4 kan testleri, hipertriodizmin teşhisinde kullanılan temel testlerdir.
Kedilerde hipertriodizm genetik midir?
Genetik faktörlerin rolü net değil, ancak yaş ve çevresel etmenler hipertriodizm riskini etkileyebilir.
Kedinin hipertriodizm tedavisi sonrasında ne tür takip bakımına ihtiyacı var?
Tedavi sonrasında düzenli kan testleri ve tiroid hormon seviyelerinin kontrolü önemlidir, özellikle cerrahi sonrasında olası komplikasyonları izlemek gerekir.
